Een boek over de noodzaak van privacy

Een tijdje geleden moest ik een app installeren op mijn smartphone. Na het invullen van mijn gegevens klikte ik op volgende en… ‘bzzztt’. Kan niet, want ik moest nog even de algemene voorwaarden accepteren. Snel plaatste ik het vinkje – immers, welke keus had ik? De app niet gebruiken? Soms kun je het nog wel vermijden, maar er zijn gevallen waarin er niet echt een alternatief is. Omdat je het nodig hebt voor je studie bijvoorbeeld. Wat gebeurt er eigenlijk met die data? De meeste mensen zullen hunnen schouders ophalen: ‘ik heb toch niets te verbergen?’ Maar zo simpel ligt het niet…

"Aan de uitspraak 'ik heb niets te verbergen' ligt een aantal fundamentele aannames ten grondslag:
- De eerste aanname is dat degene die dit zegt, weet wat het is dat hij niet te verbergen heeft.
- De tweede is dat hij weet voor wie hij dat niet te verbergen heeft.
- De derde is dat hij weet waarom hij dat niet te verbergen heeft."

- Maurits Martijn, 2021

Privacy gaat niet over jou alleen, maar over de hele samenleving

De schrijvers proberen in het boek ‘Je hebt wél iets te verbergen’ (Maurits Martijn, 2021) uit te leggen waarom privacy zo belangrijk is. Ze slagen er goed in de lezer mee te nemen in hun zoektocht, waarin heel veel zaken over privacy aan bod komen. Het begint heel laagdrempelig, aangezien de schrijvers in het begin zelf nog geen idee lijken te hebben wat er allemaal gebeurt met onze data. Het is goed dat de schrijvers veel aandacht besteden aan het feit dat privacy verder gaat dan jouw informatie alleen.

"[…] een van de belangrijkste inzichten die wij tijdens het onderzoek voor dit boek opdeden, is dat privacy niet alleen over onszelf, maar ook over anderen gaat. Privacy beschermt niet iedereen afzonderlijk, maar ons allemaal. Surveillance heeft niet alleen gevolgen voor individuen, maar is van invloed op de hele samenleving."

- Maurits Martijn, 2021

Data gestuurde beslissingen kunnen ongelijkheid in de hand werken

De schrijvers halen ook voorbeelden aan van hoe data ervoor kunnen zorgen dat ongelijkheid bestaat. Zo worden data gebruikt om te voorspellen waar en zelfs wie binnenkort een misdrijf zou kunnen gaan plegen. Stel dat er in bepaalde wijken meer misdaad plaatsvindt dan gemiddeld, dan kan het zo zijn dat de politie daar meer preventief gaat surveilleren. Dat betekent dat in andere wijken minder mankracht overblijft. Niet alleen zorgt dat ervoor dat in die wijken minder politie aanwezig is, maar ook dat er meer misdrijven worden gesignaleerd omdat daar meer politie is (en criminelen dus sneller tegen de lamp lopen). Dat zorgt voor een effect dat zichzelf versterkt. Ook tast dit aan een fundamentele waarde van onze rechtsstaat: de onschuldpresumptie. Er zijn nog vele voorbeelden aan te halen, maar voor een gezonde democratie is privacy in mijn ogen essentieel.

Conclusie

Het 232 pagina’s tellende boek geeft heel veel voorbeelden, informatie, citaten van experts en bied een toekomstbeeld. Het leest lekker weg en heeft een goede opbouw. Ik heb door het boek een boel nieuwe inzichten opgedaan en ook goede argumenten waarom privacy zo belangrijk is.  Iedereen die meer wil weten over privacy – of daar juist sceptisch over is – zou ik willen aanraden het boek te lezen. Al doe je er niets mee, kan het soms wel goed zijn om tenminste te weten dat er achter ogenschijnlijk simpele software een hele wereld schuilgaat die tot nu toe voor jou verborgen is gebleven.

Geciteerde werken

Maurits Martijn, D. T. (2021). Je hebt wél iets te verbergen. De Correspondent Uitgevers.